Έπειτα από απαίτηση του αναγνωστικού κοινού, το επόμενο θέμα είναι «καραντίνα και παιδιά».
Όχι, παιδιά δεν έχω, όμως παιδιά διδάσκω μέσω υπολογιστή και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έρχομαι καθημερινά σε επαφή με αρκετούς γονείς, με τους οποίους ανταλλάσσουμε απόψεις. Εννοείται πως μελέτησα για να γράψω το συγκεκριμένο κείμενο! Δεν χρειάζεται να το λέμε!
Δύσκολη περίοδος για όλους η καραντίνα!
Ξαφνικά, από εκεί που έχεις την καθημερινότητά σου και τη ρουτίνα σου, σε παίρνει και σε πετάει με φόρα μέσα στους τέσσερις τοίχους. Απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, όλα αλλάζουν κι εσύ θεατής. Και το χειρότερο; Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να αλλάξει η κατάσταση. Μόνο υπομονή, βρίσκοντας τρόπους να γεμίσεις τον χρόνο σου εποικοδομητικά (ή και όχι), προσπαθώντας να ενισχύσεις την κοινωνικότητά σου, παραμένοντας σε επικοινωνία με τον κύκλο σου, δουλεύοντας διπλάσιες ώρες –γιατί απ’ το σπίτι δουλεύεις τί πειράζει – και γενικότερα, παλεύοντας να προσαρμοστείς στην νέα πραγματικότητα. Στην κοινωνική απομόνωση. Στην αποξένωση.
Ζόρι, ε; Πακέτο!
Για πάμε πάλι από την αρχή, να δεις πόσο πιο δύσκολο γίνεται…
Ξαφνικά, από εκεί που έχεις την καθημερινότητά σου και τη ρουτίνα σου, σε παίρνει και σε πετάει με φόρα μέσα στους τέσσερις τοίχους. Με «βίαιο» τρόπο, σε σταματάνε απ’ το σχολείο, το φροντιστήριο, το σκάκι, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το χορό, το μπαλέτο, τα αγγλικά και όλα όσα έκανες για να γεμίσεις την ημέρα σου. Με ακόμα πιο «βίαιο» τρόπο, σε απομακρύνουν από τους φίλους σου, τις παρέες, τους γείτονές σου. Με πολύ πιο «βίαιο» τρόπο σε απομακρύνουν από τους παππούδες και τις γιαγιάδες σου. Σου απαγορεύουν – εμμέσως πλην σαφώς – τις βόλτες με το ποδήλατο, τις βόλτες στην παιδική χαρά, το άραγμα με τους φίλους και το φλερτ στο πάρκο, την επίσκεψη στους/στις κολλητούς/κολλητές, την επίσκεψη από εκείνους στο δικό σου σπίτι. Δεν υπάρχει καμία ιδιωτικότητα πλέον διότι είσαι 24/7 με τους γονείς, και ψάχνεις να βρεις διέξοδο, ώστε να γεμίσεις τη μέρα σου…
Ποιος περνάει πιο ζόρικα; Εσύ, ο ενήλικας; Ή ένα παιδί;
Έρευνες έχουν δείξει πως κατά τη διάρκεια της καραντίνας, μεγάλο ποσοστό παιδιών έχουν εμφανίσει καταθλιπτικά συμπτώματα, δείγματα κοινωνικής απομόνωσης και θλίψης. Οι πραγματικότητές τους γκρεμίστηκαν σε μερικά λεπτά και βρέθηκαν μέσα στους τέσσερις τοίχους, μη μπορώντας ν’ ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καραντίνας.
Ξεκίνησαν τηλεκπαιδεύσεις. Κάποια παιδιά δεν είχαν ξαναπιάσει ποτέ ηλεκτρονική συσκευή και βρέθηκαν να κάθονται για ώρες μπροστά τους, έχοντας δύο λόγους για κίνητρο. Πρώτον, τους έλειψε το σχολείο και δεύτερον, τους έλειψαν οι φίλοι τους. Τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά βρήκαν παρηγοριά στο διαδίκτυο, βλέποντας ακατάπαυστα videos ή κάνοντας TikTok, ενώ ενισχύθηκαν τα ηλεκτρονικά και διαδικτυακά παιχνίδια (γονείς, μην πείτε ψέματα γιατί θα πέσει φωτιά να σας κάψει! Η κολλητή μου δουλεύει σε μεγάλη αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών και οι κονσόλες δεν έφταναν για να καλυφθούν οι παραγγελίες!).
Πολλά παιδιά, κυρίως μικρότερης ηλικίας, δεν αντιλαμβάνονται πλήρως το λόγο της καραντίνας. Ξέρουν ότι θα μείνουν σπίτι με τη μαμά και τον μπαμπά (ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο αναφοράς) γιατί κυκλοφορεί ένας ιός που κάνει κακό. Τι κακό όμως κάνει; Μέσα στην καραντίνα, θέλοντας και μη, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την έννοια του θανάτου. Είναι μια φοβία που ξαφνικά παίρνει σάρκα και οστά κι απ’ το πουθενά, πρέπει να την αντιμετωπίσουν.
Απ’ την άλλη μεριά, έρχονται αντιμέτωπα με την εργασία των γονέων στο σπίτι. Είναι πολύ δύσκολο για ένα παιδί να βλέπει τους γονείς ν’ ασχολούνται με έναν υπολογιστή και όχι με εκείνα. Δεν μπορούν να αντιληφθούν πως δουλεύετε – γιατί έχουν συνηθίσει να είστε στη «δουλειά» – και θεωρούν πως αδιαφορείτε. Έρχονται αντιμέτωπα και μ’ αυτό το γεγονός.
Επιπρόσθετα, δεν έχουν κανέναν τρόπο εκτόνωσης. Καμία διαφυγή. Είναι όλη μέρα κλεισμένα στο σπίτι και βρίσκουν διεξόδους σε ηλεκτρονικά παιχνίδια ή φαγητό, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η ρουτίνα τους, η διατροφή τους, ο ύπνος τους. Μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να γίνουν πιο ευέξαπτα κι ίσως πιο επιθετικά, επομένως να υπάρχουν και συγκρούσεις μεταξύ γονέων και παιδιών ή μεταξύ μόνο των παιδιών.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει ν’ αναφερθεί πως τα παιδιά επηρρεάζονται απ’ όσα ακούνε απ’ τους γονείς και απ’ όσα νιώθουν οι γονείς. Αν σας βλέπουν φοβισμένους με τον ιό, θα νιώθουν φόβο. Αν είστε απαθείς με καθετί γιατί πολύ απλά κουραστήκατε απ’ την παρούσα κατάσταση, θα είναι κι εκείνα απαθή κι αδιάφορα. Αν σας βλέπουν να έρχεται σε διαπληκτισμό/ διαφωνία ή σύγκρουση με τον/την σύζυγο/ σύντροφο, θα αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο ή (πάντα υπάρχει κι ένα «ή») θα κλειστούν στον εαυτό τους και δε θα εκφράζονται, με αποτέλεσμα να νιώθουν σε μεγαλύτερο βαθμό το αίσθημα της θλίψης.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον εγκλεισμό και τις απαγορεύσεις, εκδηλώνουν στα παιδιά έναν ανεξήγητο στρες και ένα μεγάλο άγχος, το οποίο δεν μπορούν να εξωτερικεύσουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να πιέζονται και να κλείνονται στον εαυτό τους. Είτε μικρά σε ηλικία, είτε πιο μεγάλα. Η διαφορά με τα μεγαλύτερα παιδιά, είναι πως μπορούν να επικοινωνούν με τους φίλους τους πιο συχνά, λόγω των κινητών.
Βρείτε τρόπους να περνάτε χρόνο με τα παιδιά σας. Καταλαβαίνω πως με την πίεση της όλης κατάστασης, αλλά και της καραντίνας, είναι δύσκολο. Μπορείτε όμως να το προσπαθήσετε. Παίξτε ένα επιτραπέζιο, δείτε μια ταινία οικογενειακώς, φάτε όλοι μαζί, διαβάστε τους ένα παραμύθι πριν τον ύπνο, βάλτε τα να σας βοηθήσουν με τις δουλειές του σπιτιού, ώστε να απομακρυνθούν απ’ τις ηλεκτρονικές συσκευές. Κανονίστε βίντεοκλήσεις με τους παππούδες και τις γιαγιάδες ή με τους φίλους τους. Αξιοποιήστε το 6 και βγείτε μια βόλτα (αν έχετε και κατοικίδιο, ακόμα καλύτερα!). Πείτε τους να σας βοηθήσουν με τα μαθήματα, πάρτε τους κοντά σας όταν εργάζεστε για να δουν τι σημαίνει «τηλεργασία».
Ακούστε μαζί το αγαπημένο τους τραγούδι, χορέψτε, τραγουδήστε, λερωθείτε. Με τα μεγαλύτερα παιδιά παίξτε πιο έντονα παιχνίδια (κινητικά, μίμησης, στρατηγικής) ή – για τους πιο extreme – ζητήστε τους να σας μάθουν να παίζετε το παιχνίδι που παίζουν στην κονσόλα. Θα έρθετε πιο κοντά και θα νιώσουν αυτοπεποίθηση! Βοηθήστε τους στα μαθήματα, αξιοποιήστε τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες και τα χόμπι τους, ώστε να ξυπνήσετε κι εσείς το παιδί που κρύβεται μέσα σας, είτε παίζοντας ποδόσφαιρο και σκάκι, είτε ραπάροντας και γυρνώντας TikTok.
Είναι πολύ δύσκολο να είσαι παιδί στην καραντίνα!
Και εμείς, οι ενήλικες, το ξεχνάμε γιατί έχουμε ξεχάσει πώς είναι να είμαστε παιδιά…